Verzamel je eigen vertelvonkjes. Deel II: vragen
Wat heb je nodig om een goed vuur te maken? Hout en lucifers.
Akkoord, daar heeft een geroutineerde vuurmaker voldoende mee. Maar als je het vuur maken iets minder goed in de vingers hebt, dan kunnen een paar aanmaakblokjes wonderen doen.
Zo gaat het ook bij het vertellen van verhalen. Een doorwinterde Verteller heeft niet veel nodig om het vertelvuur aan te wakkeren. Wat tijd en misschien een kopje koffie om op gang te komen. Maar als jij een beetje moeite hebt om het vuur op gang te krijgen, dan kunnen firestarters een enorme hulp zijn.
In een reeks blogposts toon ik je verschillende manieren waarop je je persoonlijke verzameling firestarters kan samenstellen. Dat zijn kleine geheugensleuteltjes die de luikjes in je hoofd openzetten. Zo kan jij de herinneringen terugvinden die de bouwstenen zijn van jouw verhalen. Het zijn jouw persoonlijke ‘vonkjes’ waarmee je het vertelvuur kan aanwakkeren.
rondspringende herinneringen
In deel 1 van deze reeks gingen we aan de hand van een tijdlijn (meerdere keren) chronologisch door het leven. Dat is een heel strakke manier van werken en daarom niet mijn meest favoriete. Want herinneringen trekken zich meestal niets aan van chronologie en springen liever in het rond.
Vaak verontschuldigen Vertellers zich tijdens een vertelmoment dat ze alles nogal door elkaar vertellen. Keer op keer verzeker is er hen van dat ze zich daar geen zorgen over moeten maken. Zo werkt ons geheugen nu eenmaal. We trekken op punt A aan een touwtje en plots tuimelen de herinneringen door elkaar. Hoe minder remmingen tijdens het vertellen, hoe vlotter de herinningen komen. Het ordenen en er structuur in aanbrengen zodat er een een leesbaar verhaal ontstaat in mijn opdracht na afloop van het vertelmoment.
vonk-vragen
Bij het begin van een vertel-traject lijken sommige Vertellers last te hebben van iets wat lijkt op een writers block (of een ‘storytellers block’). Waar moeten ze beginnen? Wat moeten ze vertellen?
Zomaar in het wilde weg beginnen vertellen is vaak een beetje intimiderend. Dan kan een reeks vragen hulp bieden. Ze houden geen rekening met chronologie, maar laten je geheugen heen en weer springen door de tijd. Het zijn geheugensleuteltjes die herinneringen van het slot kunnen draaien.
In sommige verhaal-trajecten laat ik het geheugen van de Verteller wat warm lopen voor het eerste vertelmoment. Soms bezorg ik hen een lijstje met vonk-vragen die het geheugen moeten prikkelen. Het is niet de bedoeling dat de Verteller een na een alle vragen gaat beantwoorden. Ze zijn eerder bedoeld om de vonkjes te vinden voor hun verhalen. Door de vragen eruit te pikken die resoneren wakkeren we het vertelvuur aan. En na één of twee vragen van het lijstje vergeten we het weer omdat de ene herinnering de andere voortbrengt.
inspirerende vragen en waar ze te vinden
Waar vind je nu zo’n vragen die je kan gebruiken als firestarter voor jouw persoonlijke verhalen?
Je hebt heel wat invulboekjes waar je inspirerende vragen uit kan halen. Ik raad je af om de vragen in het boekje te beantwoorden, want meestal zijn er een heleboel vragen die niet resoneren bij jou en geen vonkjes geven. Vaak is er onvoldoende ruimte om jouw verhaal te vertellen. Maar uit elk invulboekje zijn er wel een paar vragen te halen die jouw geheugen kunnen prikkelen.
Online vind je ook heel wat vragenlijstjes, zeker als je in het Engels gaat zoeken. Probeer deze zoektermen eens: ‘lifestory writing prompts’.
Met de vertelmok heb je een jaar lang inspirerende vragen bij de hand. Scan de QR-code en elke week heb je een nieuw onderwerp om verhalen over te vertellen. Ik ontwikkelde de mok in de eerste plaats om de drempelvrees te verlagen als je in gesprek wil gaan met je (groot)ouders. Momenteel herwerk ik de vragenset en het concept. Tijdens de zomer gaat de mok even uit het aanbod om dan in het najaar opnieuw gelanceerd te worden in een nieuw jasje. Als je daar niet op wil wachten dan kan je nog tot 30 juni 2024 een vertelmok bestellen met 25% korting. Gebruik daarvoor de code VONK2024.
Zo sprokkel je beetje bij beetje je eigen set vonk-vragen bij elkaar!