Verzamel je eigen vertelvonkjes. Deel III: foto’s
Wat heb je nodig om een goed vuur te maken? Hout en lucifers.
Akkoord, daar heeft een geroutineerde vuurmaker voldoende mee. Maar als je het vuur maken iets minder goed in de vingers hebt, dan kunnen een paar aanmaakblokjes wonderen doen.
Zo gaat het ook bij het vertellen van verhalen. Een doorwinterde Verteller heeft niet veel nodig om het vertelvuur aan te wakkeren. Wat tijd en misschien een kopje koffie om op gang te komen. Maar als jij een beetje moeite hebt om het vuur op gang te krijgen, dan kunnen firestarters een enorme hulp zijn.
In een reeks blogposts toon ik je verschillende manieren waarop je je persoonlijke verzameling firestarters kan samenstellen. Dat zijn kleine geheugensleuteltjes die de luikjes in je hoofd openzetten. Zo kan jij de herinneringen terugvinden die de bouwstenen zijn van jouw verhalen. Het zijn jouw persoonlijke ‘vonkjes’ waarmee je het vertelvuur kan aanwakkeren.
duizend woorden zeggen meer dan één beeld
In de vorige afleveringen van deze reeks gingen we al aan de slag met een tijdlijn en inspirerende vragen. Een stapeltje foto’s of een echt fotoalbum is een derde manier waarop je je vertelvuur kan doen ontbranden. Samen met iemand door een album bladeren weekt de verhalen achter de beelden los. In een latere fase, wanneer je misschien de tijd neemt om alle verhalen te bundelen in een boek, kunnen die foto’s natuurlijk ook als illustratie toegevoegd worden.
Ik weet wel dat het spreekwoord luidt ‘één beeld zegt meer dan duizend woorden’, maar soms blijven foto’s heel stil als je de verhalen erachter niet kent. Laat de Verteller dus vertellen wie er op de foto te zien is, waar hij genomen werd,… Gebruik ze als springplank naar verhalen.
Blijf vooral stilstaan bij foto’s waarbij je nieuwsgierig bent naar de context. Dat zijn vaak niet de professionele studiofoto’s, maar eerder de slecht gekadreerde half onscherpe familiekiekjes.
foto’s verzamelen
Je kan natuurlijk willekeurig een stapeltje losse fotoafdrukken of een familiealbum vastnemen, maar je kan ook starten met de foto’s waarvan je zelf de context niet meer goed kent. Foto’s uit je kinderjaren bijvoorbeeld, waar je niet altijd de plek herkend waar ze genomen werden of de personen die op de foto’s staan. Soms is het een hulp om de foto’s te digitaliseren zodat je ze makkelijk kan doorsturen naar iemand waarmee je in gesprek wil gaan. Of je kan er nieuwe afdrukken van maken zodat je ook kernwoorden (namen, data, plaats,…) kan noteren op de foto.
Vraag (oudere) familieleden of zij nog meer kunnen vertellen over foto's waar je zelf weinig herinneringen bij hebt.
hoe haal je het verhaal naar boven?
Het is niet de bedoeling om bij elke foto stil te staan. Kies er die foto’s uit die op de een of andere manier jouw aandacht vangen. Stel jezelf deze vragen bij de foto’s waar je mee aan de slag wil gaan: wie of wat is er te zien, waar is de foto genomen, wanneer? Dat is basisinformatie die op zich al heel waardevol is om de foto te beschrijven. Wie, wat, waar, wanneer zijn meteen ook de bouwstenen om het bredere verhaal te kunnen vertellen.
De foto is een hulpmiddel om meer herinneringen bij het beeld los te maken. Eenmaal het vertelvuur is aangewakkerd, kan het zijn dat de verhalen afwijken van wat er op de foto te zien is. Geen probleem, de foto was bedoeld als vertelvonkje. Laat het vuur daarna maar branden. One thing leads to another.
het verhaal in een foto onthult zich in laagjes
Wil je nog meer uit de foto halen, probeer eens deze vier prompts voor extra verhaalstof:
Bekijk de details op de achtergrond in plaats van de voorgrond. Soms onthullen de kleine details op de achtergrond interessante aspecten van het dagelijks leven.
Wat valt er buiten de rand van de foto? Wat zie je niet? Wie staat erg buiten beeld? Wie maakte de foto?
Wat gebeurde er net voor/na het moment dat op de foto is vastgelegd?
Heeft de foto een bijzondere betekenis? Stond hij al in een lijstje op de kast, hangt er een uitvergroting aan de muur of zit hij altijd in je portemonnee? Waarom is die foto zo belangrijk voor jou?
Foto's zijn krachtige vertelvonkjes om familieverhalen te verzamelen. Blader vandaag nog door je foto’s en ontdek de verhalen die erin verborgen liggen.